Hættur í umhverfi katta og nokkrar lausnir.

Kettir eru sannarlega stórkostleg dýr, en þó að þeir séu oft sjálfstæðir og klókir, þá leynast ýmsar hættur í daglegu lífi þeirra, sérstaklega hjá heimilisköttum sem eru frjálsir ferða sinna innan sem utan heimilis. Hér eru nokkrar af helstu hættunum sem heimiliskettir standa frammi fyrir og leiðir til að halda þeim öruggum.

Helstu hættur sem kettir standa frammi Fyrir:

Umferðin: Bílum og ökutækjum fylgir mikil áhætta fyrir útiketti. Kettir geta lent undir bílum eða slasast í árekstrum, sérstaklega í mikilli umferð eða á kvöldin þegar kettir eru virkastir.

Rándýr og önnur dýr: Kettir geta orðið fyrir árásum frá stærri dýrum eins og refum, hundum, og jafnvel öðrum köttum. Í sveitum og jafnvel í utan borgarmarka getur einnig verið hætta á árásum frá fuglum á borð við erni eða hauka.

Dýraníðingar og eitur: Sumir óvinveittir einstaklingar geta lagt út eitur eða notað aðrar skaðlegar aðferðir til að skaða ketti. Þetta getur verið í formi beins ofbeldis, eða köttum er gefin matur sem er blandaður eitri. Nefna má fiskflök með frostlegi. Einnig ber að nefna ólöglega notkun dýraboga.

Sjaldgæf lyfja- og plöntueitrun: Kettir geta innbyrt eitraðar plöntur eða óvart tekið inn lyf sem eru ekki ætluð þeim. Þetta getur valdið eitrun og alvarlegum veikindum.

Húsakvillar (rafmagn, ofnæmi, osfrv.): Kettir eru forvitnir, og geta auðveldlega fest sig í rafmagnsvírum eða komist í samband við hættuleg rafmagnstæki. Þeir geta einnig orðið fyrir ofnæmi eða eituráhrifum af hreinsiefnum, ilmvatni eða öðrum efnum sem finnast á heimilum.

Meiðsli við stökk eða fall: Kettir hafa tilhneigingu til að stökkva eða klifra hátt, sem getur leitt til slysa ef þeir detta úr hæðum eða komast í hættulegar aðstæður á borð við svalir eða glugga sem eru ekki vel tryggðir. Hér má nefna fall hluta á ketti, hnífa og annað lauslegt sem fólk lyftir yfir dýrin.

Sjúkdómar og sníkjudýr: Kettir sem fara út í náttúruna eru í hættu á að smitast af sjúkdómum eins og kattalús, kattalömunarveiru (FIV), eða öðrum sjúkdómum sem geta borist með öðrum dýrum. Sníkjudýr eins og flær og ormar eru einnig vandamál sem þarf að fylgjast með.

Lausnir til að halda kettinum öruggum:

Halda köttum innandyra: Ein einfaldasta og skilvirkasta leiðin til að vernda ketti frá umferð, rándýrum og dýraníðingum er að halda þeim inni. Innikettir lifa yfirleitt lengur og eru í minni hættu á meiðslum eða veikindum.

Tryggja svæði utandyra: Ef kettir fá að fara út er hægt að búa til öruggt afmarkað svæði, eins og „catio“ (útisvæði fyrir ketti) sem er afgirt og tryggir að kettir komist ekki í hættu í umferð eða frá öðrum dýrum. Girt svæði geta líka komið í veg fyrir að kettir rekist á hættulega einstaklinga.

Notkun GPS-kraga: Að útbúa köttinn með GPS-hálsbindi getur hjálpað eigendum að fylgjast með ferðum kattarins og komið í veg fyrir að hann fari í hættuleg svæði. Sum GPS-hálsbönd eru líka með „geofence“ eiginleika sem tilkynnir ef kötturinn fer út fyrir ákveðið svæði.

Örmerking og skráning: Mikilvægt er að örmerkja ketti og skrá þá. Ef köttur týnist getur örmerkið auðveldað að finna hann aftur, hvort sem hann hefur sloppið frá heimilinu eða lent í óhöppum. Allar kisur ættu að vera skráðar með mynd í Kattaskránni - The CATaloque; þeirri fyrstu og einu í heiminum! Þá er hægt að bera kennsl á kisurnar hvar sem til þeirra sést; jafnvel úr fjarlægð. Borin hafa verið kennsl á hundruðir týndra katta sem og kennsl á aðra á förnum vegi. (sjá greinina um Kattaskránna).

Tryggja glugga og svalir: Hægt er að festa glugga og svalir með netum eða skjákerfum sem koma í veg fyrir að kettir detti niður eða hoppi út á hættuleg svæði.

Forðast eitruð efni og plöntur: Mikilvægt er að hafa eitruð efni og plöntur (eins og liljur, sem eru mjög eitraðar fyrir ketti) utan seilingar. Einnig þarf að geyma lyf og hreinsiefni á öruggum stöðum.

Bólusetningar og meðhöndlun við sníkjudýrum: Reglulegar bólusetningar og ormalyfjameðferð geta verndað ketti gegn sjúkdómum og sníkjudýrum sem þeir geta smitast af. Þetta er sérstaklega mikilvægt fyrir ketti sem fara reglulega út.

Afmarkaðir göngutúrar: Sumir eigendur þjálfa ketti í að ganga með taum. Þetta getur gefið köttum tækifæri til að kanna útivist á öruggan hátt, undir eftirliti eigandans.

Öryggi gagnvart rafmagnstækjum: Gæta þarf að því að kettir hafi ekki aðgang að rafmagnssnúrum sem þeir geta nagað eða komist í snertingu við rafmagnstæki sem geta valdið meiðslum. Nota má vírahlífar eða fela víra þar sem kettir komast ekki að.

Geðheilsa og hreyfing: Að veita köttum nóg af leikföngum, klifurtrjám og örvun getur dregið úr leiðindum og aukið lífsgæði þeirra. Þetta kemur einnig í veg fyrir að kettir verði of forvitnir og setji sig í hættu með því að kanna hættulega staði.

Þessi úrræði eru nauðsynleg til að tryggja að kettir njóti langra, heilbrigðra og öruggra lífa, hvort sem þeir eru innandyra eða fá tækifæri til að njóta úti.

Heimildir:

     -American Veterinary Medical Association (AVMA): AVMA veitir ráðgjöf um hvernig á að halda köttum öruggum, þar á meðal hvernig á að koma í veg fyrir meiðsli frá

       umferð, eitri og öðrum hættum. Þeir leggja áherslu á mikilvægi bólusetninga og reglulegra dýralæknisskoðana.

     -International Cat Care: Þessi stofnun hefur gefið út ýmsar upplýsingar um hvernig eigendur geta verndað ketti sína, bæði innandyra og utandyra, með öryggisaðferðum eins og

      „catios“, GPS-hálsböndum og örmerkingum.

     -PetMD: Vefurinn veitir ítarlegar upplýsingar um eituráhrif frá plöntum og hvers konar efnum kettir geta verið í hættu á að innbyrða, ásamt ráðleggingum um hvernig á að

      halda heimili kattavænu og öruggu.

     -Royal Society for the Prevention of Cruelty to Animals (RSPCA): RSPCA hefur gefið út leiðbeiningar um hvernig á að halda köttum öruggum bæði innandyra og utandyra,

       með áherslu á eiturvarnir, öryggisráðstafanir í umferðinni og mikilvægi örmerkinga.

Guðmundur Þór Norðdahl.